Jeroen Geerts: november 2016

Pierre Janssen

Door Jeroen Geerts

"Bah! We gaan toch zeker geen programma maken over kunst? Nou, okay dan, maar dan wel om half twaalf in de avond. Of kunnen we het misschien 's nachts uitzenden?"
Het is een korte samenvatting van een discussie op de redactievloer. Wanneer dat was? Maakt niet uit. Het lijkt van alle tijden.

Ik probeer altijd iedereen ervan te overtuigen dat het brengen van een boodschap al bijna de hele boodschap is. 'We gaan een boekenprogramma maken' is een voornemen die tot mislukken gedoemd is. 'Hoe gaan we boeken onder de aandacht brengen van onze doelgroep' is een opdracht die meer succesvol kan zijn.

Want alles zit 'm in het 'hoe' en niet zozeer in het 'wat'. Wat maakte de geschiedenisles die ik vroeger kreeg tot een goede les? De manier waarop de les gegeven werd. Door een lerares die in staat was ons te boeien. Dat zit voor 90 procent in de persoon en -alweer- bijna niet in de boodschap. Die boodschap was bij de andere leraar geschiedenis hetzelfde, maar die kon niet boeien, dus leerlingen die bij hem zaten hadden een hekel aan geschiedenis.

Zo werkt het volgens mij bij alle boodschappen. Het voorbeeld dat ik altijd aanhaal is Pierre Janssen. De man was in staat om met zijn bibberende vingertje beeldende kunst op een unieke manier over te brengen. Ook als je niet van kunst hield, het was boeiend. Niet voor niets is er een methode naar hem vernoemd: 'De Methode Janssen.'

Ik denk dat ik in verschillende brainstormsessies om meer aandacht te krijgen voor een bepaald onderwerp heb geroepen: "We hebben Pierre Janssen nodig". Dat leidde dan weer tot verbaasde blikken van jonge collega's die nog nooit van hem gehoord hadden. Maar de ouderen, die hem wel op tv hebben gezien knikten bedachtzaam.

Nu komt er volgend jaar een biografie en een expositie over hem. Ik ben heel benieuwd wat ze gaan exposeren over 'De Meesterverteller.'

Jaws!

Door Jeroen Geerts

Vanmorgen zwom tie nog. Nu ligt hij in de bak van de visser met het kleine blauwe bootje die altijd voor ons hotel op Kos afmeert. Wij noemen hem 'de spijker', vanwege zijn pezige postuur. De man is zichtbaar trots op zijn vangst. Met zijn armen over elkaar straalt hij met grote arrogantie zijn superioriteit uit. Schouderklopjes zijn zijn deel en natuurlijk opgestoken duimen van toeristen die de haai fotograferen, al dan niet in een selfie: "Kijk mam, ik sta op de foto met een haai!"

In ons beschermde Nederland zul je dit niet zou gauw zien. De relatie tussen de visfilet-burger en Nemo wordt niet gelegd. Ook áls er hier een keer een haai wordt gevangen dan zal de visser hem onder een doek van boord brengen en er alleen over opscheppen tegenover zijn collega's. Toegegeven, hier in Nederland is het ook zielig. Op Kos is het een prestatie.

De Griekse visser stapt nu op zijn fiets en rijdt de straat in langs het strand. Daar zijn veel visrestaurants gevestigd. Zijn marketing werkt want er komen inderdaad restauranthouders kijken. Er wordt onderhandeld, er is zelfs nog even een woordenwisseling tussen twee koks en dan is de koop rond.

Waarom kan ik dit als toerist wel hebben en kijk ik toch een beetje met een scheef oog naar onze eigen nationale vis-industrie? Misschien omdat het inderdaad een industrie is. Boten varen uit en er worden tonnen vis binnen gebracht. Die gaan naar een veiling en als het te weinig opbrengt wordt de vis vernietigd.

Ik ben gecharmeerd door de kleinschaligheid op een Grieks eilandje. De vissersbootjes met een of twee vissers aan boord die een flinke bak vis binnenhalen. Maar geen tonnen. Geen industrie. Een ambacht, dat is het.

Ondertussen is de kok van het restaurant die jaws (want zo hebben we hem maar genoemd) heeft gekocht, begonnen met het fileren. Gewoon, daar aan de haven. In de bak waar de haai in lag tentoongesteld. Een paar toeristen met een stevige maag staan erbij te kijken. Hier wordt niets doorgedraaid. De haai wordt vakkundig gesloopt. Delen die niet gebruikt worden gaan de zee weer in. Dat lijkt achteloos te gebeuren maar heeft een duidelijke functie. Die stukken worden opgegeten door andere vissen en de verzamelde meeuwenkolonie.

Kleinschalig, nuttig en met een hart voor de natuurlijke levenscyclus. Net als dat een te kleine vis in de bakken door de vissers aan de zwerfkatten wordt gegeven. De deal is dat de katten niet jatten maar rustig afwachten wat hen wordt gegund. En het werkt.

Vers

Door Jeroen Geerts

Moet je ver reizen om puurheid te ervaren? Nee hoor. Je hoeft zelfs niet van bekende paden af te wijken. Je moet wel openstaan voor nieuwe ervaringen. Je all-inclusive hotel uit. Het toeristentreintje links laten liggen en geen obligate dagtochten maken.

Dan blijkt dat de puurheid niet eens zo ver weg is. Gewoon op een toeristisch Grieks eiland is het al te vinden. Een eiland dat die puurheid heeft bewaard, weggestopt achter een obligaat toeristisch laagje. Maar dat laagje is zo doorbroken.

Foto: Henk es

Op het terras van een klein restaurantje bij het strand, weggestopt op een paar honderd meter van de begaanbare weg, zitten we te kijken naar grote schoolborden die vol staan met de gerechten die je daar kan bestellen. Alles uit eigen keuken en dat mag je zonder meer geloven als je van het toeristische pad afwijkt.

Als je naar het primitieve toilet gaat, loop je langs de open keuken waar grootmoeder de gerechten bereid. Traditioneel maar ook efficiënt. Geen gemier en gedoe, gewoon moderne apparatuur maar wél met die echte Griekse smaak. Een conservenblikje zie je er niet staan.

Hoe puur dit restaurantje was bleek toen wij er een keertje onze lunch zaten te gebruiken. Een jong Grieks stel kwam van het strand gelopen. Hij met een hengel in een keurig foudraal, zij met een emmertje. Op het terras kwam de ober. Met bewondering werd er in de emmer gekeken. De jongen kreeg een schouderklopje. Je krijgt dan de neiging op te staan en te gaan kijken. Nederlandse afstandelijkheid wint het bij mij, terwijl je het eigenlijk gewoon moet doen: ook een schouderklopje uitdelen.

Daarna ging de emmer mee naar de keuken. Het stel kreeg een salade te eten en na enige tijd kwam de lucht van gebakken vis uit het keukentje. De ober kwam vervolgens vol trots met een enorm bord met daarop de gebakken, net gevangen vis. Puur en vers. Daar voelen we ons thuis. Heerlijk!